جداسازی و شناسایی میکروارگانیسم‌های فتوتروف قلعه رودخان به‌عنوان یکی از عوامل فرسودگی زیستی

مقدمه: میکروارگانیسم‌های فتوتروف از جمله اولین ساکنان سطوح مختلف معدنی و دیوارهای خارجی بناهای باستانی هستند. این دسته از موجودات می‌توانند زمینه رشد را برای میکروارگانیسم‌های دیگر و همچنین تشکیل بیوفیلم‌های میکروبی فراهم کنند. بیوفیلم‌ها ضمن رشد و تولید اسیدها و متابولیت‌های مخرب، به داخل بستر فرو می‌روند و باعث فرسوده‌شدن چنین سطوحی می‌شوند. دژ تاریخی قلعه‌رودخان در استان گیلان در منطقه‌ای با آب و هوای مرطوب واقع شده است و بستر مناسبی برای رشد این دسته از میکروارگانیسم‌ها محسوب می‌شود‏. ‏‏ مواد و روش ‏‏ها: در این مطالعه به شناسایی مورفولوژی جلبک‌ها و سیانوباکتری‌های جداشده از نواحی مختلف دیوارهای آجری قلعه پرداخته شده است. جدایه‌ها از 24 ناحیه مختلف از روی دیوارهای قلعه برداشته و در محیط‏های Blue Green -11 (BG-11) و Bolds Basal Medium (BBM) کشت داده شدند. سپس با استفاده از میکروسکوپ نوری بررسی شدند. ‏‏ نتایج: ارگانیسم‌های غالب، شامل جنس‌های Cladophora، Trentepohlia، Klebsormidium، Trebouxia، Pleurastrum، Chlorococcumاز راسته کلروفیتا Scytonema، Tolypothrix، Leptolyngbya، Plectolyngbya، Phormidium، Gloeocapsa، Microcoleus، Nostocاز راسته سیانوباکتری‌ها بودند. بحث و نتیجه ‏گیری: همان‏گونه که انتظار می‏رفت تعداد زیاد سیانوباکتری‌ها و جلبک‌های جداشده، وجود تنوع بیوفیلم‌های فتوتروفی را روی سطوح آجری قلعه نشان می‌دهد. تنوع ارگانیسم‌های موجود بر سطح بناهای تاریخی به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله شرایط آب وهوایی مانند میزان رطوبت، مقدار تابش نور جذب‌شده بر سطح، دمای منطقه و سطح بستر تاریخی، جنس مواد سازندة بستر مطالعه‌شده، میزان پذیرش سطحی مواد تشکیل‌دهنده سطح بستر و تنوع ارگانیسم‌های موجود در خاک و هوای منطقه را می‏توان ذکر کرد. شناخت عوامل مخرب، اولین قدم به‌منظور حفاظت و مرمت آثار باستانی است.‏‏